Bert Hellinger ile yapılan röportajının üçüncü bölümü:

Talihsizliği ya da ölümü aileye avantaj ve kazanç olarak dönenlere örnek verebilir misiniz?

Büyük servet kazanmış olanların soyundan gelen insanların dizimlerinde, sadece ailedeki olaylarla açıklanamayan, özellikle torunların ve büyük torunların zor kaderleri dikkate değerdi. Bu servetin kazanılmasından dolayı acı çeken insanlar için temsilciler eklendikten sonra, fedakârlıklarının birkaç nasıl boyunca ailede etkili olmaya devam ettiği ortaya çıktı. Aynı durum, örneğin demiryolunun inşası sırasında veya petrol üretiminde ölen, işverenlerinin refahına katkıları kabul edilmeyen ve onurlandırılmayan işçilerin varlığında da geçerlidir.

Ailede biri öldürüldüyse ne olur?

Size bir örnek vereceğim. Bir süpervizyon grubundaydı; terapist bir danışan seçti. Baba karısını öldürmüştü, kızları kalmıştı ve şimdi kadının kız kardeşi onlara bakıyordu. İki çocuk çok üzgündü. Adamı, kadını, kız kardeşi ve iki çocuğu dizimde konumlandırdım. Kadın hemen korktu, korunmak için kız kardeşine döndü. Adam arkasını döndü, ayrılmak istedi. Karısını öldürdükten sonra aslında kendini de öldürmüştü bu yüzden gerçek sorunla yüzleşmelerini sağlamalıydım ve karısını getirdim. Hayatta olmadığını göstermek için yerde yatmasını istedim, şimdi olmuştu. Bu yüzden artık onu koruması için kız kardeşine gidemezdi. Ben de bu noktada gerçeği yeniden kurdum. Sonra adamı geri getirdim, karısına bakmasına izin verdim. Ona baktı ve hareket edemedi. Derin nefes almasını sağladım ve birden ağzından çıktı. Çok, çok derin bir acı. Muazzam bir acı. Sonra dizlerinin üzerine çöktü ve karısına baktı, ağladı. Ancak o zaman karısına gerçekten bakabildi. Sonra karısının yanında yatmasına izin verdim, çünkü gerçek buydu. O da ölmüştü. Ve sonra ikisi, çok derin bir aşkla birlikte hareket ettiler. Tuhaf olan şey şu, ondan sonra derin bir aşk içinde birleştiler. Diğer dizimlerde benzer deneyimler yaşıyorum, daha da travmatik olanlarında da, sonunda ikisi de ölü olduklarını anladıklarında, o zaman ölüyorlar… Birlikte hareket ediyorlar. Ölülerin birlikte hareket ettiği, birbirine karıştığı ve derin çok derin bir aşkla anlaşmaya vardıkları garip bir hareket. Şimdi bu hareket benim için ancak failler ve kurbanlar, kim olursa olsun, onların ötesinde, çok ötesinde sahte bir öfkenin hizmetindeyse mümkündür. Ve ancak hepsi bu daha büyük güce bakarsa, aralarındaki düşmanlık sona erebilir ve bu daha büyük gücün ruhunda çok alçakgönüllü hale gelirler. Hepsini birleştiren şeye daha büyük bir ruh diyorum ve benim bunun için aklımda daha iyi bir isim yok, ancak alanların ötesine geçiyor çünkü alan sabittir. Ruh, yönlendiren bir şeydir, tarihin ve kişisel yaşamın akışını yönetir ve biz bu ruha dâhiliz. Bireye bir ruhu varmış gibi bakmak yerine, bir ruhun parçası olarak bakılmalıdır.

Bu ruhun birkaç seviyesi vardır. Ön planda çok sert kanunlar, onun altında oldukça farklı bir şey vardır. Mesela bir aile kurabilirim, iki kişi ve ben hiçbir şey yapmıyoruz ve birdenbire bir güç tarafından yönlendiriliyorlar ve gerçek sorunla yüzleşiyorlar ve bu güç onları ön planda çalışan yasaların ötesine geçen bir çözüme yönlendiriyor. O ruha ulaşabilirsek, şifa gücüne ulaşırız.

Ama belki de karısını öldüren ve ardından intihar eden adamla yapılan dizim hakkında bir şey daha var. İki kız çok üzgündü ve biri nefretle doluydu. Oldukça açıktı ve bu kız bu nefretle bir katil olur. Babasına gitti, babasının yanına gitmek istedi. Diğeri farklı bir şekilde çok üzgündü. Kurban olmak istedi. Ve ebeveynlerinin yanında yatmalarına izin verdim. Onlarla birleştiler, sonra ayağa kalktılar; artık nefret yoktu, umutsuzluk yoktu. Ölümden uzaklaşıp artık onları rahat bırakıp hayata bakabilirlerdi, bu da orada bir çözümü temsil edebilirdi.

Ailenin bir ferdi fail olduğunda ne olur?

Failler ve kurbanlar söz konusu olduğunda, katiller kurbanlarıyla yüz yüze geldiklerinde kendilerini çok iyi, çok güçlü hissediyorlar… Ve sonra ailelerinde en zayıf olan kefareti üstleniyor. Aile diziminde, kurbanlarla karşı karşıya geldiklerinde, kurbanlar çok büyük ve katiller çok, çok küçük oluyor. Ve orada bu seviyede elde edilen bir tür dengedir ve eğer mümkün olursa, artık hayatta olanlar konuya dâhil olmazlar.

Bu bir çeşit şifa ritüelidir. Rahatsızlıklara neden olanın, canlıların, yalnızca ölülerin kendi aralarında başarabileceği bir şeyi kendi kendilerine üstlenmeleri olduğunu gördük. Yani şifa hareketi, yaşayanların ölülere bakmaları, bu hareketi yapmalarına izin vermeleri, onlara bir kez daha bakmaları, sonra dönüp geleceğe bakmaları olacaktır. Bu, başka bir seviyeye giden şifa hareketi olacaktır. Öyleyse ölülerin diyarına müdahale, yaşayanları rahatsız eder.

Katillerin soyundan gelenlerin, örneğin Nazi rejimi sırasında aile üyelerinden failler olanlarıni birçok aile diziminde torunların ve büyük torunların kurbanların yanında yatmak istedikleri açıktı, bu da güçlü bir intihar eğilimi tehlikesi anlamına geliyordu. Çözüm her iki grup için de benzerdi. Kurbanlar, onlara boyun eğmesi ve onlar için yas tutması gereken ailenin tüm üyeleri tarafından görülmeli ve kabul edilmelidir.

Daha sonra, faillerin yanı sıra ilk başta fayda sağlayanların da kurbanların yanına uzanmaları ve diğer aile üyelerinin de onların o diyara gitmelerine izin vermeleri gerekir. Ancak o zaman torunlar rahatlar. Ve sonra yaşayanlar belki birbirlerine farklı bir şekilde bakabilecekler.

İnsanlar iç savaşlara veya bu gibi durumlara karışırsa ne olur?

Aile dizimlerinde son zamanlarda yaptığım, zorlu tarihsel olaylarla ilgili olabilecek bir gözlem, ölü kurbanların ve ölü katillerin birbirleriyle yüzleşmesine izin verdiğimizde - aile diziminde bunun mümkün olduğu bir ortam kurabiliriz - bu durumda dışarıdan herhangi bir müdahaleye ihtiyaç kalmaz. Bir araya geldikleri bir hareket olacak ve yaşayanların haksız gördükleri veya kefaret gerektiren hiçbir şey ölüler için geçerli olmayacak. Onlar gerçekten bir ve eşit oldukları bir seviyede buluşuyorlar.

Bu dinamikleri İspanya'da, Brezilya’da son yaptığımız seminerlerdeki dizimlerde, Şili’de henüz bitirdiğimiz dizimlerde ve Arjantin’de “Plaza de Mayo'nun Anneleri” diye anılan grupla ilişkili olarak kurulan dizimlerde gördük. Santiago’da, "ortadan kaybolan" bir işçi sendikası liderinin kızı için kurulan dizimde gördünüz. Babası için bir temsilci ve diğer tüm kurbanları temsil edecek beş adam, faillerin şefi için bir temsilci ve tüm failleri temsil edecek beş adam seçmesini istedim. Sonra biz tek bir söz söylemeden, ölen kurbanlar arasında ne kadar acı olduğuna şahitlik ettik. 20 dakika kadar süren hareketti. Faillerine doğru uzanıp onlarla yüzleştiğini ve faillerin arasına karışarak huzur içinde ve ölü olarak birlikte yere uzandıklarını gördük. Faillerin şefinin son hareketi dikkate değerdi, yerde yattığı konumdan hareket etti ve ayakları kurbanların liderine dokunacak şekilde kendini yerleştirdi ve orada huzur içinde kaldı.

Ağır suçluluk ve ıstırap içeren şiddetli kolektif karmaşalarda, aile diziminin yaptığı şey derinden dokunaklı ve güçlü bir şekilde değişen bir uzlaşma yolu haline gelebilir.

Sistemik yönteminiz başka hangi alanlarda uygulanabilir?

Şu anda, alanı psikoterapiden uzağa genişletme ve başka birçok alanı dâhil etme eğilimi var, çünkü içlerinde dolanmaya yol açan sevgi düzeni dediğim şey, çözümlere götüren şekillerde uygulanabilir. Örnek olarak hapishanelerdeki çalışmalardan bahsediyorum.

Geçen yıl Londra’daydık ve üç cezaevinde çalıştık; yapılan işin mahkûmlar tarafından olumlu bir seklide karşılanması çok şaşırtıcıydı. Almanya'da şu anda bu çalışmanın hapishanelerde nasıl uygulanacağına dair araştırmalar yapılıyor. Benim önerim, önce katiller ve kurbanları ile çalışmamızdı, çünkü bu ekstrem bir vaka gibi görünüyor ve yasaları en iyi şekilde gösteriyor. Bence onlarla bu zor sorunları çözmenin yollarını bulup bir araya getirebilirsek, o zaman diğer alanlara daha kolayca yayılabilir.

Başka bir alan da okullardır. Öğretmenler bunu yapabilir, psikoterapist olmadan da uygulayabilir. Sosyal hizmette kolaylıkla uygulanabilir. 3 Eylül’de Santiago’daki atölye çalışmasında yaptığımız gibi, örgütlerdeki ilişki zorluklarına da çözüm bulmak için psikoterapinin kısıtlamalarından sıyrılıp daha geniş bir alanda uygulamaya çalışıyoruz. Ve bence bu gerçekte başarmak istediklerinizle oldukça uyumlu.

Humberto del Pozo: Böylesine dokunaklı ve zenginleştirici bir söyleşiye fırsat verdiğiniz teşekkür ederim sevgili profesör.
Bert Hellinger: Çok iyi sorulardı… Birçok sır ifşa etmek zorunda kaldım. Zevkle.

By Humberto del Pozo in Santiago de Chile, September 1999