GHEE (Sade yağ)

Büyükannelerin evlerinden bilebileceğimiz “sade yağ”dan söz ediyoruz. Tereyağının uzun süreyle düşük ısıda pişirilmesiyle elde edilir. Sütteki proteinler, antibiyotikler ve katkı maddelerinden arınmış ve ısıya dayanıklı hale gelmiş bir yağa sahip oluruz. Ghee, Ayurveda’nın temel dengeleyici, hücre yenileyici ve besleyici besinlerinden biridir. Ayurveda’nın sağlıklı olmak için gerek gördüğü 3 sistemi besleyen özelliklere sahiptir: Bağışıklığı güçlendirir, sinir sistemini korur, sindirim sistemini destekler.

• 500 gram tuzsuz ve organik tereyağı
• 3 darülfülfül (varsa güzel olur, yoksa önemli değil) ve 6 bütün karabiber tanesi

Yaklaşık 45 dakika – 1 saat gibi sürecek bir işlemimiz var. Tereyağını geniş ve fazla derin olmayan bir tencerede (veya ben büyük bir tavada yapıyorum) önce orta ısıda eritin ve kaynamasını bekleyin. Kaynadığında hemen altını kısıp 10-15 dakika pişirin. Yanmaması gerekiyor, başında mutlaka orada olun ve kaynamayı fark edip altını gerektiğince kıstığınıza emin olun. Yavaş yavaş köpükleri oluşacak ve süt proteinleri dibe çökmeye başlayacak. Köpükleri araladığınızda çok berrak bir yağ göreceksiniz. Ancak sabırlı olun. Önce köpürecek, sonra yavaş yavaş köpükler azalacak, beyaz köpük şeffaf gibi olacak. Rengi takip edin, hafifçe sararacak, yakmadan köpükleri kaşıkla alın ve asla karıştırmayın. Altını kapatıp soğumaya bırakın. Bir tülbent ile süzerek cam kavanozlara alın ve oda ısısında saklayın.

Basit bir KİTCHARİ

Ayurveda'da genellikle detoks ve dinlenme dönemlerinde tercih edilen bir yiyecektir. En önemli özelliği bugünlerde hepimizin ihtiyacı olan dengeleyici özelliğidir. Klasik tarif maş fasulyesi ve Basmati pirinciyle yapılsa da sarı mercimek ile kinoa veya karabuğday da kullanabilirsiniz. Kitchari, doyurucu besleyici ve sindirimi kolay bir yemektir.

• ½ bardak maş fasulyesi
• 1 bardak Basmati pirinci,
• ½ soğan, 2 yemek kaşığı ghee
• 2 - 3 tatlı kaşığı Sindirime Yardımcı Baharat Karışımı (Kişniş, kimyon ve rezene tohumları)
• İsteğe bağlı sezona ait sebzeler

Maş fasulyesini yıkayın, bir gece suda bekletin, süzün ve hafif güçte bir blenderda çok az çekerek kırılmalarını sağlayın. Yıkanmış pirinçle beraber bir tencereye koyun. İstediğiniz yoğunluğa göre 3 - 4 bardak su ve seçtiğiniz sebzeleri ekleyin, karışımı kaynatın ve sonra 20 dakika boyunca kısık ateşte kaynatmaya ve dinlenmeye bırakın. Kişniş, kimyon ve rezene tohumlarını 1 - 2 dakika yağsız tavada kavurun, sonra soğumaya bırakın. Soğuduktan sonra havanda dövün. Bir tavada 2 yemek kaşığı ghee'yi eritin, 2 - 3 tatlı kaşığı baharat karışımı ekleyin ve soğanlarla en fazla 1 dakika soteleyin, sonra kitchari'nin üzerine dökün. Lezzet katmak için tuz ve karabiber ekleyin; taze otlar ve/ya biraz limon suyuyla servis edin.

Daha geleneksel bir baharat karışımı ile tarif:

• 1 yemek kaşığı rendelenmiş taze zencefil
• 1 çay kaşığı şeytantersi (asafetida/hing)
• 1 tarçın çubuğu
• 1-2 defne yaprağı
• Yarımşar tatlı kaşığı siyah hardal, rezene, kişniş tohumu 1 tatlı kaşığı kimyon tohumu
• ½ tatlı kaşığı toz zerdeçal
• ½ tatlı kaşığı tuz, karabiber

Bu karışımı yaparsanız, ghee’yi bir tencerede ısıtın ve önce hardal tohumlarını ekleyin. Çıtırdamaya başladıklarında şeytantersi, kişniş, kimyon ve rezene tozlarını ekleyin, kısa süre karıştırın, sonra soğanı ekleyip 1 - 2 dakika boyunca soteleyin. Toz zerdaçalı, zencefil, pirinç ve maş fasulyesini, doğranmış sebzeleri ekleyip bir dakika daha soteleyin. Pilav kıvamı için 2 su bardağı sıcak su ile tarçın çubuğu, defne yaprağını ekleyin, suyunu çekene kadar pişirin. Tarçın çubuğu ve defne yapraklarını alıp, tuz ve karabiberi ihtiyacınız kadar ekleyin.

KiKiRE:

Tüm gün içmek için Ayurveda’nın sindirimi destekleyen temel çaylarından biridir.

• 2 yemek kaşığı kimyon tohumu
• 2 yemek kaşığı kişniş tohumu
• 2 yemek kaşığı rezene tohum

Hafif ateşte, yağsız tavada her birini ayrı ayrı kokuları çıkana kadar birer dakika kavurun, soğutun, kavanoza alın. Yakmadan, özenle ve dikkatle bu işlemi yapın.
Karışımdan 1 tatlı kaşığını 1,5 su bardağı suda 3 dakika kaynatın, süzün, için.
Bugünlerde her gün için taze taze yapmak, yaparken odağı bu işe verip, sakinleşmeyi, kendiniz için yaptığınız bu güzel çaydan keyif almayı sağlarken, bir farkındalığa davet de olacaktır.

HURMALI BADEM SÜTÜ

Özellikle belirsizliğin hakim olduğu bu dönemde sağılıklı, kolay, topraklanmaya yardımcı ve sakinleştirici bir enerji kaynağıdır.

• 3 hurma
• 1 bardak çiğ badem
• 2 bardak su birer tutam tarçın
• Kakule
• Çok az zencefil

Bir gece önceden bademleri ve hurmaları ıslatın. Sabah bademlerin kabuklarını soyup blenderda su ekleyip çekin. Tülbent ile süzerek, çekirdeği çıkarılmış hurma ve baharatların hepsini tekrar blender’dan geçirin. Dolaba koyabilir, biraz bekletip içebilirsiniz.

NOT: Geriye kalan badem posasını taze olarak kahvaltıda yulaf ezmesinin içinde kullanılabilir, ya da 120 derecede 20 dakika gibi fırında kurutulduktan sonra çorbalarda kıvam arttırıcı veya badem unu şeklinde kullanabilirisiniz.

Güvende ve Ayurveda ile kalın,

Ekin İlyasoğlu
Mindfulness ve Ayurvedik Yaşam Koçu